توصیفی از ویژگیهای فرهنگی و آبادانی ولایت جوین (شامل شهرستانهای جغتای و جوین امروز) در کتاب «تاریخ نیشابور» نوشته ابوعبدالله حاکم نیشابوری در قرن پنجم هجری.
دشت بزرگ جوین (شهرستانهای جوین و جغتای امروزین) را با لقب سرزمین مشاهیر میشناسند. این دیار پرافتخار؛ روابط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی وسیعی با نیشابور داشته و شماری از مدرسان طراز اول نظامیه و مراکز علمی نیشابور، از دانشمندان جوینی بودهاند. شاخصترین این دانشمندان، امام الحرمین جوینی است که یکی از شخصیتهای طراز اول در تاریخ علوم اسلامی است. امام الحرمین را نماد و حلقه پیوند نیشابور و جوین دانستهاند.
علاوه بر شباهتهای دشت نیشابور و جوین در زمینه اقتصاد و توسعه مبتنی بر گردشگری و کشاورزی؛ کار بر روی مشاهیری که حلقه ارتباط فرهنگی این سه شهرستان (نیشابور، جوین و جغتای) هستند از زمینههای مشترک همکاری به شمار میآید.
نیشابور فردا
(کانال مستقل خبری، تحلیلی، اجتماعی و توسعهمحور نیشابور)
«مرمت دروازه نیشابور شهر بلقیس اسفراین» و اشارهای به توسعه منطقهای
نیشابور فردا
(کانال مستقل خبری، تحلیلی، اجتماعی و توسعهمحور نیشابور)
http://neyshaburfarda.blogsky.com
شهر تاریخی بلقیس که امروزه خالی از سکنه است؛ در ٣ کیلومتری جنوب غربی شهر اسفراین قرار دارد. این شهر، از گذشته، دو دروازه اصلی شامل «دروازه نیشابور» و «دروازه جرجان» (گرگان کنونی) داشته است. مرمت دروازه نیشابور این شهر کهن در سال ۱٣٩۶ به انجام رسید. دروازه نیشابور یکی از دروازههای اصلی ورود به مجموعه تاریخی بلقیس است که به جاده کهن نیشابور به اسفراین میپیوسته است. جاده نیشابور به اسفراین که در مسیر آن دو شهر ریوند نیشابور و مهرجان اسفراین قرار داشته؛ یکی از جادههای اصلی خراسان به شمار میآمده که به جرجان و کناره دریای خزر میرسیده است.
جاده امروز نیشابور به اسفراین، از شهرستانهای فیروزه، خوشاب و جوین میگذرد؛ ارتقای این جاده که بخش شرقی پروژه بزرگراه سرتاسری نیشابور – جوین - جغتای - میامی است؛ علاوه بر مزایا و تاثیرات عمیق در مبادلات اقتصادی و توسعه گردشگری این منطقه (شامل ۵ شهرستان با جمعیت نزدیک به یکمیلیون نفر)؛ احیا و تقویت روابط و مناسبات کهن تاریخی و فرهنگی شهرستانهای مسیر را به همراه خواهد داشت.
درباره «ادامه مرمت برج و باروی ارگ و دروازه نیشابور شهر بلقیس تاریخی اسفراین» در لینک زیر بخوانید.
ضرورت محرومیتزدایی و رفع تبعیض از توسعه دانشگاهی نیشابور
نیشابور فردا
(کانال مستقل خبری، تحلیلی، اجتماعی و توسعهمحور نیشابور)
http://neyshaburfarda.blogsky.com
- مقدمه
از انتشار تصویر بالا زمان زیادی نمیگذرد، حدود سه چهار ماه پیش؛ تهیه کننده تصویر، به زعم خود؛ ٨ دانشگاه بزرگ ملی شرق ایران را بر روی نقشه، نشانهگذاری کرده است. این تصویر را چند سایت اینترنتی و کانال تلگرامی در شهرستان همجوار به عنوان تبلیغ یکی از نقاط توانمندی شهر مطلوبشان و حتی بعضا به عنوان فاکتوری برای بر عهده گرفتن مرکزیت استانی جدید (!!!)، منتشر کردهاند. بسیار شنیدهایم که بزرگان نکتهسنج گفتهاند: «زود، قضاوت نکنیم». این تصویر هم از همان «زود قضاوت نکنیم»هاست. پس بیهیچ آداب و ترتیبی، به ابعاد قابل توجه از آنچه «نباید زود قضاوت کرد» و آنچه «باید دیر یا زود، در معرض قضاوت افکار عمومی قرار بگیرد» میپردازیم:
- زود قضاوت نکنیم:
سال آغاز فعالیتهای دانشگاهی و تاسیس هسته اولیه دانشگاه نیشابور، با توضیحات مرتبط، در سایت رسمی دانشگاه نیشابور آمده است. البته کتمان این موضوع، هر چند برای تهیه کننده تصویر اهمیت داشته اما برای ما هیچ اهمیتی ندارد. چرا که: نگاه به ساحت علم و توسعه دانشگاهی؛ نه بر کمّیتهایِ ویترینی و بَزَکهای تبلیغی؛ بلکه باید مبتنی بر ابعاد عمیق و مسائل موثری باشد که با حداکثر توان در راستای خدمت کارساز، به جامعه قرار گیرد.
- باید قضاوت کنیم:
اما از آنچه باید مورد اندیشه، تامل و قضاوت قرار گیرد؛ در اشاره به سه نکته بسیار حائز اهمیت، اکتفا میکنیم:
1. نیشابور، سومین شهر و شهرستان پرجمعیت در شرق کشور (پس از مشهد و زاهدان) و دومین در شمال شرق کشور (پس از مشهد) است. اگر قرار است توسعه دانشگاهی و آموزش عالی، در خدمت آموزش و پژوهش مسائل و نیازمندیهای جامعه باشد، ناچار باید اندیشید که: چرا نیشابور در لیست ٨ نقطه توسعهیافته دانشگاهی شرق کشور نیست؟ آیا توانمندیهای لازم در نیشابور وجود نداشته که چنین دریغی بر وی روا شده و یا اینکه دومین جامعه پرجمعیت شمال شرق و سومین در شرق کشور، در زمینه توسعه دانشگاهی نیز مانند سایر زمینهها از جمله شبکه بهداشت و درمان، شبکه جادههای مواصلاتی، فرودگاه و ... مورد کم لطفی و بیتوجهی قرار گرفته است؟
2. شاخصهایی از قبیل «میزان و کیفیت فعالیتهای دانشی، فرهنگی و هنری در بطن جامعه»، «نسبت تولید محصولات دانشی، فرهنگی و هنری در یک جامعه در تناسب با جمعیت و امکانات واگذاری»، «نسبت توفیقات دانشی، فرهنگی و هنری یک جامعه به تناسب جمعیت و امکانات واگذاری» و ... را میتوان از مهمترین فاکتورهای سیاستگزاری توسعه دانشگاهی و آموزش عالی در یک منطقه برشمرد. به اذعان مدیران استانی (که بیشترین آگاهی را از توانمندیهای شهرستانها دارند): «نیشابور به لحاظ موقعیت اقتصادی، صنعتی، کشاورزی و منابع انسانی ظرفیتی بیشتر از یک استان دارد و بضاعت فرهنگی این شهرستان نیز در حد یک کشور است.» آیا با این غنا و توانمندی، قرار نداشتن نیشابور در لیست ٨ نقطه توسعهیافته دانشگاهی شرق کشور، شاهدی بر تبعیض روا شده بر نیشابور در حوزه توسعه دانشگاهی نیست؟
3. هیچ ناقد مُنصِف و غیر منصفی را توان انکار شکوفایی و عظمت علمی ایران در دوره اسلامی نیست؛ و شاهدش اینکه تقریبا هرچه مشاهیر علمی ایرانی میشناسیم مرتبط با این دوران بودهاند: ابن سینا، زکریای رازی، جابربن حیان، خوارزمی، خیام، بوزجانی و ... . و نیشابور، زادگاه نخستین مراکز علمی ایران و همتای خراسانی بغداد و قاهره و دمشق در دوره اسلامی است. نام نامی نیشابور در تاریخ علم و فرهنگ و هنر، نه تنها نشان درخشان ایران عزیزمان بلکه مایه اعتبار شرق ایران و فخر خراسان در این حوزه مهم تمدن بشری است. بیتوجهی به برند نیشابور، بیمهری به جایگاه نیشابور در تاریخ علم؛ معنایی به جز استعدادسوزی و اتلاف فرصتهای محدودی که در راستای استفاده از برند بینالمللی و جهانی علمی-فرهنگی-هنری نیشابور، نمیتواند داشته باشد. چرا خراسان بزرگ، منطقه شرق کشور و ایران عزیزمان؛ از بهرمندی از برند پیش برندهیِ بینالمللی نیشابور، محروم شده است؟
- زمان رفع تبعیض دانشگاهی از نیشابور
آیا زمان آن نرسیده است که گامهایی جدی و اثربخش در راه محرومیتزدایی و رفع تبعیض از نیشابور در حوزه توسعه دانشگاهی و آموزش عالی برداشته شود؟ یادمان باشد همه این ٨ دانشگاه معرفی شده در تصویر بالا، سالهاست که از اعتبارات و سرمایههای ملی برخوردار شدهاند تا در این مرحله قرار گرفتهاند و دانشگاه ملی نیشابور، هیچ چیزی برای قرار گرفتن در جایگاه شایسته خود در عرصه علمی و فرهنگی شرق و شمال شرق ایران، کم ندارد به جز همه توجهاتی که بیانگر عملی رفع تبعیض از فرهنگشهر خراسان است. به پشتوانه جمعیت نیممیلیونی نیشابور، پیشینه علمی و فرهنگی نیشابور و استعدادهای اقلمی، اجتماعی و انسانی نیشابور، مسائل توسعه نیشابور را پیگیری نماییم.
نیشابور فردا
(کانال مستقل خبری، تحلیلی، اجتماعی و توسعهمحور نیشابور)
بازار سرپوش نیشابور
بزرگترین بازار تاریخی خراسان
قدمت: دوره صفویه
کاربری امروز: بازار
آدرس: نیشابور، خیابان امام خمینی، پس از بنای تاریخی مسجد جامع و چهارراه بزرگ (انقلاب) به سمت شرق
نیشابور فردا
(کانال مستقل خبری، تحلیلی، اجتماعی و توسعهمحور نیشابور)
http://neyshaburfarda.blogsky.com
جاده ولایت؛ بستری برای توسعه همکاریهای نیشابور و مشهد
نیشابور فردا
(کانال مستقل خبری، تحلیلی، اجتماعی و توسعهمحور نیشابور)
http://neyshaburfarda.blogsky.com
مسیر حرکت امام رضا (ع) از مدینه تا مرو، ٣۴۵۰ کیلومتر بوده و در کشورهای عربستان، عراق، ایران و ترکمنستان امروزی قرار دارد. بخش عمده مسیر، در حدود ٢۱۰۰ کیلومتر، در ایران قرار دارد. نیشابور؛ یکی از مستندترین نقاط مسیر جاده ولایت است. آرامگاههای امامزاده محروق، پسنده نیشابوری و بقعه قدمگاه از گامجایهای معروف و مستند رضوی هستند که در حوزه سرزمینی نیشابور واقع شدهاند.
ایده احیای جاده ولایت که جنوب غربی کشور را به شمال شرقی؛ متصل مینمایند؛ سالهاست مطرح شده و مناطق مسیر این جاده کهن، هر یک به فراخور خود اقداماتی در بازشناسی و احیای آن انجام داده اند. امیدواریم با به ثمر رسیدن این پروژه دارای ابعاد ملی و بینالمللی، شاهد رونق ارتباطات فرهنگی کهن مبتنی بر شخصیت امام رضا علیهاسلام و همچنین شکل گرفتن بزرگترین مسیر گردشگری زیارتی منطقه باشیم.
در این میان؛ استان خراسان رضوی (به عنوان مقصد این مسیر زیارتی) متولی اصلی پیگیری احیای این جاده کهن به شمار میآید. و این، بستری است برای همکاری بیشتر شهرهای مشهد و نیشابور (مراکز پیشین و معاصر خراسان) در راستای شتاب دادن بیشتر در مسیر احیای این جاده تاریخی - زیارتی.
فرودگاه نیشابور: زیرساخت دسترسپذیری نیشابور است.
نیشابور فردا
(کانال مستقل خبری، تحلیلی، اجتماعی و توسعهمحور نیشابور)
http://neyshaburfarda.blogsky.com
مهندس علیاصغر روشنبین، رییس فرودگاه: «فرودگاهها از امکاناتی هستند که «ویترینِ توسعه شهری» محسوب میشوند و از جمله مراکزی هستند که اگر در شهری وجود داشته باشند از آن شهر به عنوان «شهر برند» نام برده میشود.»/ مهر ۱٣٩٧
برای جابجایی از مرکز و نقطه ثقل حمل و نقل کشور (تهران) به نیشابور؛ با خودروی شخصی، اتوبوس و قطار، بسته به شرایط مسیر باید زمانی بین ٨ تا ۱۱ ساعت را صرف نمود. این زمان در ٢۰ یا ٣۰ سال پیش و قبل از آن، موضوعی بسیار عادی و پذیرفته بود. اما در شرایط پر از تحول و شتاب امروز، «صرفه اقتصادیِ زمان» را میتوان مهمترین عامل سودمندی و رضایتبخشی بسیاری از فعالیتهای اقتصادی، فرهنگی و حتی گردشگری محسوب نمود.
فرودگاه، زیرساخت «حمل و نقل سریع» است و نیشابور را در زمانی کمتر از یک و نیم ساعت؛ در دسترس گردشگران، بازرگانان، استادان دانشگاه و متخصصان و ... قرار میدهد. در جهان امروز؛ هنگامی که در اشاره به فرودگاه، اصطلاح «برند شهر» مطرح میشود؛ این «قابلیت دسترسپذیری سریع»، بطن محتوای این برند را تشکیل میدهد. بنابراین؛ با نظر به موقعیت فرهنگی، اقتصادی، گردشگری، صنعتی و ... نیشابور در منطقه شرق و شمال شرق کشور:
- اگر میخواهیم نیشابور برای گردشگران، بازرگانان، اهالی فرهنگ و دانش و بطور کلی علاقمندان خود، در دسترس باشد؛
- اگر خواهان انزوا و بیرونقی نیشابور در حوزههایی که سرعت دسترسی برای دستاندکاران آن، اولویت بالایی دارد، نیستیم؛
- اگر بر این باوریم که نیشابوریان (این جمعیت نیممیلیونی در عصر حاضر)، بخاطر نداشتن زیرساختهای اساسی اولیه، نباید در زیر قبضه پُر از کنایه دیگرانی باشند که سرکوفت فرودگاه نداشتن را هزاران بار به این مردم، پیشکش کردهاند؛
- اگر خواستار رفع تبعیض و محرومیت در بخش حمل و نقل نیشابور نسبت به شهرستانهای همتراز و یا همسایه هستیم؛
- و همه اگرهای دیگر ...
باید این «برند شهر» را برای نیشابورمان فراهم کنیم. «منطقه مصوب نمونه بینالمللیِ گردشگریِ نیشابور»؛ در داشتن زیرساخت گردشگری بینالمللی فرودگاه و البته «ویترینِ توسعه شهری»، یکی از لایقترینها چه در شمال شرق کشور، چه در خراسان غربی، چه در استان خراسان رضوی، چه در غرب خراسان رضوی (و چه هر اصطلاح رسمی و یا ساختگی دیگری) است.
کوشش های امروز ما؛ هزینههای توسعه را برای فرزندانمان و نسلهای آینده نیشابور، کم میکند و کاهش میدهد. «دیگران کاشتند ما خوردیم؛ ما میکاریم دیگران بخورند» و یک نکته بسیار مهم: حتی با فرض اینکه پیشینیان، به هر دلیلی، نسبت به این موضوع، کمتوجهی کرده باشند؛ چیزی از مسولیت ما نسبت به آینده نیشابور و نسلهای آینده سرزمینمان کم نمیکند؛ ما «باید» مسائل توسعه نیشابور را پیگیری کنیم ...
فرودگاه نیشابور: فراتر از توقع، بیشتر از مطالبه و دقیقاً عین حیثیت!
نیشابور فردا
(کانال مستقل خبری، تحلیلی، اجتماعی و توسعهمحور نیشابور)
http://neyshaburfarda.blogsky.com
- مقدمه
فرودگاه، علاوه بر همه سودمندیهایی که دارد؛ برای نیشابور، یک موضوع حیثیتی شده است. نیشابوریان، احداث فرودگاه نیشابور را مطالبه میکنند. تصویر بالا، بازتاب نظرات یک کارشناس مسائل فرودگاهی است در یک کانال مجازی است که خود را بزرگترین و پرمخاطبترین در غرب خراسان رضوی!!! معرفی میکند.
بخش دوم محتوای پاراگراف قبل، یک سلیقه است؛ یک مساله شخصی است؛ درست مثلِ رنگِ رُژِ لَب! اما بخش اول (نظریه کارشناس مسائل فرودگاهی) بسیار مهم است و اهمیت آن، ابعاد خاص پیدا میکند آنگاه که با پینوشت گرداننده کانال خبری (در پایین تصویر) همراه شود. اهمیتی خاص که در واقع، «هیچ اهمیتی ندارد!» و در پایان خواهیم گفت که چرا هیچ اهمیتی ندارد و چرا اهمیت آن، دقیقا در اهمیت نداشتن آن است.
- در باب «اهمیتی که دارد»
اما «اهمیتی که دارد» در این است: این نوع مطالب، واسطهای است برای اینکه بهتر بشناسیم برخی موانع توسعه نیشابور را ... و این شناخت، به واسطه تحلیلِ تفکری ایجاد میشود که به هر دلیلی، توسعه نیشابور را مطابق با منفعت خود نمیداند. این تفکر را می توان در کسانی پیجویی کرد که امروز به زبانها و بیانهای مختلف، در بوغهایشان کردهاند که فرودگاه سبزوار، پشتوانه و در خدمت مردم نیشابور است اما تا همین شش ماه پیش، فرودگاه نداشتن نیشابور را پُتکی کرده بودند و به اقسام و انحاء مختلف، بر سر مردم نیشابور میکوبیدند! این تفکر در پی و در جهت مقابل یک جنبش همگرایانه، به منصه ظهور رسیده است؛این افراد، آرزوی تشکیل حکومتی در غرب استان را در سر میپروراندند و فرودگاه را به عنوان یکی از زیربناهای حکومت خیالی، تبلیغ میکردند و سرکوفت نداشتن آن را بر سر مردم نیشابور و دیگر شهرستانهای غرب خراسان رضوی میزدند؛ این افراد؛ در شش ماه اخیر که عزم و جدیت مردم و مسولان نیشابور را در پیگیری احقاق حقوقشان دیدند تازه به این فکر افتادند که در نیشابور، نیم میلیون نفر جمعیت وجود دارد و باید ظرفیت این جمعیت را در اختیار توسعه فرودگاهی قرار داد که تا همین شش ماه پیش بر سر همین مردم می کوبیدند؛ فرودگاهی که میتوانست با رعایت اصول آمایش سرزمینی و مکانیابی خوب در فاصله میان شهر نیشابور و سبزوار ایجاد شود اما با هر تفکری، در حومه غرب شهر سبزوار و با فاصله 120 کیلومتر از نیشابور (دومین شهر پرجمعیت شمال شرق کشور بعد از مشهد) احداث شد!
این افراد؛ فقط خودشان را میبینند و در راه برتریجوییشان از هر ظرفیتی چه متعلق به خودشان و چه متعلق به همسایهها و حتی شهرستانهای دیگر باشد، نهایت استفاده را میکنند. این تفکر، دقیقا دنباله همان تفکری است که در جواب این سوال: «چرا چهار روستا را بدون رضایت اهالی آن، از شهرستان همسایه جدا کردی؟» میگوید: «برای توسعه کشور بوده است و مردم، مصلحت خود را بهتر می دانند!» (منظور این افراد از مردم، دقیقا همان مردمی است که خودشان به آن مردم، ظلم کرده اند. و منظورشان از توسعه کشور؛ نهایت استفاده و سوء استفاده از امکانات و استعدادهای دیگران، برای توسعه محل خودشان است.) خلاصه اینکه نظرات و رفتار این افراد، ثبات خاصی ندارد و با توجه به آب و هوا رنگ عوض میکند؛ گاهی موافق و همراهند، گاهی مخالف و مانع و گاهی ممتنع و ساکت؛ اما در یک چیز به طرز عجیبی، ثبات دارند و آن منافعشان است. منافعشان تعیین میکند که کنارت بایستند یا در روبرویت؛ امروز، منفعت آنها در این است که نیشابور، دومین شهر بزرگ خراسان، فرودگاه نداشته باشد!
و این موضوع را در قالب مقالات پرشمار، چه به صورت مستقیم و چه با ایما و اشاره، بسترسازی کرده، میکنند و خواهند کرد.
و یک نکته؛ عقل می گوید: هیچگاه، هیچ جای زندگی و امور و سرنوشتت را بر چیزی که ثبات ندارد؛ متکی نکن.
- در باب «اهمیتی که ندارد»
تا اینجا درباره «اهمیتی که دارد» سخن گفتهایم و چه خوبست به این بیاندیشیم: چرا برخی فعالان رسانهای، حتی در برابر انتقاد کارشناسی به اینکه مکان فرودگاه سبزوار میتوانست در جای بهتری باشد تا امروز شاهد این نوع رفتار و اعمال نه چندان دوستانه نباشیم؛ این طور واکنش نشان میدهند و آن را «توقع» و «ادعای عجیب» میدانند؟! اما بر طبق نوشتههای خودشان؛ خودشان توقع دارند که مردم شهر گردشگری نیشابور و جمعیت نیممیلیونی دشت نیشابور، به دنبال احداث فرودگاه در شهر خودشان نباشند و 120 کیلومتر مسافرت کنند تا از فرودگاهی استفاده نمایند که همین افراد و همکاران قدیم و جدیدشان، سالهاست که به بهانههای مختلف، هزاران بار، سرکوفتش را به همین مردم تقدیم کردهاند؟!
آری! توقع دارند که نیم میلیون نفر ساکنان شهرستان نیشابور، آبرو و عزت و سرنوشت آینده و زیرساخت اساسی شهرشان را قربانی رویاهای دستنیافتنی این افراد کنند؟! اما باید به صرافت پرسید: اینان که هیچ حقی برای دیگران قائل نیستند (بجز حقوقی که در راستای منافعشان باشد و راه سروری کردنشان را بر دیگران باز کند)، این توقعات را از کجا آوردهاند؟ براستی باید اندیشید که این افراد، به چه مناسبتی در برابر فرودگاهدار شدن و خودکفایی و سرافرازی دومین جمعیت شمال شرق ایران، احساس تهدید و ابراز ناراحتی میکنند؟ چرا وابسته بودن و وابسته کردن همسایهای که بارها به آن آزار رساندهاند، اینقدر برایشان اهمیت دارد؟!
و «اهمیتی که ندارد» به دنبال همین تفکر آغاز میشود. آری! اهمیت ندارد اندیشیدن به اینکه «تداوم تبعیضها و محرومیتهای زیرساختی روا شده بر نیشابور برای چه کسانی منفعت دارد یا خیر؟ و خوشایند است یا نه؟» و اهمیت دارد اندیشیدن به اینکه نیشابور به پشتوانه جمعیت و استعدادهای عظیم گردشگری، فرهنگی و انسانی خودش، باید فرودگاه خودش را داشته باشد. و البته اهمیت بسیار بالایی دارد اینکه: دست به دست هم دهیم و نه تنها فرودگاه، بلکه همه زیرساختهایی را پیگیری و ایجاد کنیم که حق نیشابور است؛ تا هیچ وقت، هیچکس به خودش اجازه ندهد بخاطر چیزهای اکتسابی مثل فرودگاه، این طور درباره نیشابور و شهروندان نیشابوری، قضاوت کند.